مبانی بیانیه گام دوم انقلاب در اندیشه امام خمینی رحمة الله علیه

انقلاب اسلامی ایران با شعارهای جهانی، فطری و درخشان بعد از چهل سال در اوج دشمنی مستکبران عالم درحالی گام به دهۀپنجم حیات خود می نهد که مرحله نظام سازی خود را بدون خموشی سپری و از قدرت، استحکام و پیشرفت های شگرفی برخوردار است و می تواند برای آینده بلند مدت خود برنامه ریزی کند و با ترسیم نقشۀچهل سال آینده خود و با گذر از همه چالش های پیش رو، سربلندانه به ملت خود و همه ملت‎های آزادی بخش جهان نوید سعادت، امید و حرکت پرافتخار به سمت قله ها را دهد و با افتخار تا ابد از نظریه نظام انقلابی دفاع کند.

 بعد از گذر چهل سال از عمر انقلاب، رهبر حکیم و فرزانه حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی) با صدور «بیانیۀگام دوم انقلاب» جهت ورود به عرصه «دومین مرحلۀخودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی» برای انقلاب به منظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی، بیانیه ای را صادر کردند که «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم خواهد زد و انقلاب را «به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای عصر ظهور حضرت بقیه الله (ارواحنافداه) هست» نزدیک خواهد کرد.

درهمین راستا نوشتار ذیل در جهت تبیین مبانی بیانیه ارزشمند گام دوم انقلاب بر مبنای اندیشه و دیدگاه دینی و سیاسی معمار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) ارائه می گردد.

ویژگی های انقلاب اسلامی ایران

۱- پایبندی به آرمانها

بی شک پایبندی به اصول، اهداف و آرمانها از مهمترین دلایل استمرار هر انقلاب و از ویژگی های بارز انقلاب اسلامی ایران است. رمز دوام انقلاب اسلامی ایران در مقایسه با سایر انقلاب های بزرگ قرن اخیر نخست تعریف صحیح اصول و آرمان های مبتنی بر معارف الهی و سازگار با فرهنگ دینی جامعه و انتقال ایدولوژی انقلاب به نسل های بعد و سپس اعتماد و ثبات در پایبندی مسئولان، نخبگان و آحاد ملت به آن اهداف، اصول و آرمان ها است.

امام راحل(ره) در تبیین یکی از اساسی ترین آرمان های انقلاب، شعار (نه شرقی نه غربی، جمهوری اسلامی) پشت کردن به آرمان مکتب اسلام را خیانت به رسول خدا و ائمه علیهم السلام می دانست و می فرمود: کسی گمان نکند که این شعار مقطعی است. که این سیاست و آرمان، ملاک عمل ابدی مردم ما و جمهوری اسلامی و همه مسلمانان سرتاسر عالم است.[۱]

انقلاب اسلامی متحجّر نیست و همواره با دفاع همیشگی از نظریه تشکیل نظام انقلابی و تاکید بر آن با عزمی راسخ در برابر تصحیح خطاهای خود منعطف است و از انتقاد نسبت به خود استقبال می کند و در مقابل بهانه هایی که می خواهند ارزش های دینی و اصول انقلاب را کمرنگ کند استوار می ایستد.

ملت غیور ایران اسلامی بعد از چهل سال همچنان آرمان ها و اهداف انقلاب را حفظ کرده و توانسته بزرگترین و مردمی ترین انقلاب عصر جدید را رقم بزند و در مواجهه با هجمه ها، دشمنی ها و وسوسه های شیاطین عالم، از یک چلّه پرافتخار بدون خیانت به آرمان ها عبور و نسبت به اصول، اهداف و آرمان هایش پایبند و از آنها صیانت و حراست نماید.

۲- عصر جدید مقاومت

امروز ملت ایران در فضای حیات بخش انقلاب اسلامی در عرصه جهانی یکی از مهمترین پدیده هایی است که ظهور یافته و توانسته با اقتدار خود نظام حاکم بر جهان و چالش های پیش رو را تغییر دهد. تحرّک جدید نهضت بیداری اسلامی بر اساس الگوی مقاومت در برابر سلطۀآمریکا و صهیونیسم، شکست سیاست های آمریکا در خاورمیانه و عجز کشورهای هم پیمانش، گسترش حضور قدرتمندانۀسیاسی جمهوری اسلامی و بازتاب وسیع آن در سراسر جهان، این همه محصول مقاومت، ایستادگی و اقتدار در برابر قلدران، زورگویان و مستکبران جهان است.

امام راحل(ره) چه خوب باور داشت که پیروزی و نجات جامعه اسلامی در سایه مقاومت پدید می آید لذا می فرمود: اگر بنا باشد که ما در مشکلات عقب نشینی و سستی کنیم، نهضت ما نمی تواند پیش برود لکن در مقابل مشکلات باید مردانه قیام کرد و مردانه مقاومت کرد. شماها، زن و مردتان، شجاعانه قیام کردید و دست اجانب را کوتاه کردید و دست چپاول گرها را از خزائن مملکت تان کوتاه کردید و شجاعانه باید به پیش بروید و مقاومت کنید.[۲]

مقاومت نه این است که در تنگناهای اقتصادی عزت مردم تحت الشعاع قرار گیرد بلکه امروز چهل سال از عمر با برکت انقلاب اسلامی می گذرد و قله های بلند و سخت یکی پس از دیگری فتح شده است، اکنون معادله مقاومت در برابر دشمنان تغییر کرده و تعریف جدیدی از مقاومت در پیش روی انقلاب اسلامی است و آن عبارت است از اجرای یک برنامه مدون و نظام مند مبتنی بر سیاست های کلی نظام و سیاست های اقتصاد مقاومتی توسط قوای سه گانه و نهادهای حکومتی.

آنچه برای نظام اسلامی در عرصه های گوناگون به دست آمده مرهون مقاومت و اقتدار است و راه رسیدن به پیشرفت و پیروزی درآینده نیز تداوم این راه است. مقاومت و اقتدار تنها عنصر موثر عصر جدید در برابر مستکبران و قدرت های زورگو و عامل پیروزی ها و پیشرفت های گذشته و رمز پیروزی ها و پیشرفت های آینده در جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

۳- شعارهای فطرت پذیر

یکی دیگر از مهم ترین ویژگی های انقلاب اسلامی سردست گرفتن شعارهای جهانی بر گرفته از معارف دینی و سازگار با فطرت های بشری در همه عرصه ها برای تحقق جامعه اسلامی و ایجاد تمدن نوین اسلامی است. شعارهایی چون استقلال، آزادی، عزّت، معنویّت، عدالت و عقلانیّت. مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم در تبیین این ویژگی می فرمایند: آنها (شعارها) هرگز بی مصرف و بی فایده نخواهند شد، زیرا فطرت بشر در همۀعصرها با آن سرشته است و هیچ یک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دوره ای بدرخشد و در دوره ای دیگر افول کند.[۳]

امام عزیز(ره) ضمن یادآوری نجات ملت مسلمان ایران با تکیه به آیات وحی و احکام نورانی اسلام و هشدار به غرب زدگان، شرق زدگان و خودباختگان می فرمایند: با مطرح کردن شعار اسلام و اعتماد به آیات قرآن کریم در عمل به همگان نشان می دهیم که چگونه می توان جامعه را از سرچشمه های معرفت خداوند و هدایت اسلام عزیز سیراب نمود.[۴]

۴- جوانمردی و مروت

قدرت های استکباری همواره در تلاش بوده اند تا با تسلط بر کشورهای در حال توسعه، منابع مادی و معنوی آنها را در اختیار گرفته و در این مسیر، این حقوق مسلم مردم بود که مورد ظلم و تعدی و تجاوز قرار می گرفت. مردمی که به واسطه استضعاف فکری و فرهنگی یا مادی و نظامی، نتوانسته اند در مقابل این زورگویی ها و ناحقی ها واکنشی نشان دهند. امام راحل به برکت انقلاب اسلامی امیدی در دل مستضعفان دنیا ایجاد کرد و الگویی شد برای همه مظلومان که بدانند می توانند با دست خالی و تنها با اتحاد ذیل پرچم توحید و با محوریت ولایت خدا و اولیای او، در مقابل ظلم بایستند و از حقوق انسانی خود دفاع کنند.

رهبر کبیر انقلاب، در عرصۀ اندیشه و میدان عمل پرچم مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم را در قرن معاصر برافراشت. ایشان در زمینه ایستادگی در برابر ظلم می فرماید: «ملت اسلام پیرو مکتبی است که برنامه آن مکتب خلاصه می شود در دو کلمه «لا تَظلِمونَ وَلا تُظلَمونَ».[۵] نه ستم می کنید و نه پذیرای ستم هستید. تحت رهبری پیغمبر اسلام، این دو کلمه را می خواهیم اجرا کنیم؛ نه ظالم باشیم و نه مظلوم.[۶]

امام عزیز(ره) در تبیین اینکه با کشورها مخالفتی نداریم اما با دولت های ظالم دشمنی داریم می فرمود: انقلاب اسلامی با کشورها مخالفتی ندارد. ما با دولت هایی که ظالم هستند، ‎ ‎ چه به خود ما ظلم کرده باشند و چه به برادران مسلمان ما ظلم کرده ‎ ‎ باشند و بکنند، با آنها دشمن هستیم.[۷]

امام بزرگوار(ره) همواره مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم را از مهم ترین اصول انقلاب اسلامی معرفی می کرد. انقلاب اسلامی ایران امید و رهایی از چنگال استعمار و استکبار جهانی را در محرومان، مظلومان و مستضعفین جهان نوید داده و همواره خود را در کنار مظلومان جهان قرار و از آنها دفاع جانانه می نماید.

تاریخچه انقلاب اسلامی ایران

۱- شروع از نقطه صفر

انقلاب اسلامی در شرایطی پدید آمد که از طرفی کشور در دستان رژیمی طاغوتی و فاسد بود و از طرف دیگر در بخش های مختلف کشور اوضاع نابسامانی حاکم بود به طوری که یادآوری آن عقب افتادگی ها، خفت و ذلت ها، مایه شرمساری است. ملت ایران در اثرِ سیاست های سکولاریستی و غرب گرایانۀ حکومتِ پهلوی، از داشته ها و اندوخته های تاریخی، فرهنگی و مذهبی خویش، تهی شده بود. اگر در دوره ی قاجار، تنها چند روشنفکر، می خواستند جامعۀایران را به معیارها و اصولِ غربی نزدیک سازند، امّا با رژیم پهلوی، تفکر سکولار و غربگرا بر کل کشور حاکم و ساختارها و بنیان های فرهنگی و معنویِ جامعۀایران، گرفتارِ چالش های عمیق شد.

انقلابِ اسلامی، یک تحوّلِ فرهنگیِ عمیق بود. انقلابِ ما، یک انقلابِ سیاسیِ محض نبود، و ریشه ها و مبانی فرهنگی و بنیادی داشت، لذا توانست در مقابلِ غرب زدگی، بایستد و نظامی را پی ریزی کند که دست رد به سینۀ غربِ زند و معادلات و مناسبات آن را برنتابد. لذا انقلاب از نقطه صفر شروع شد.

امام راحل(ره) با یادآوری اینکه نهضت دینی و بزرگ ملت ایران از هیچ شروع شد می فرماید: این نهضت یک امر الهی است. همان طوری که پیغمبر اکرم از هیچ شروع کرد و فتح کرد و نورش همه جا را گرفت، شما ملت هم بعد از آن رژیم فاسد، از هیچ شروع کردید، یعنی هرچه بود خرابی بود و شما شروع کردید برای درست کردن آن.[۸]

امام عظیم الشان(ره) عقب افتادگی ملت ایران قبل از انقلاب را اینگونه بیان می کنند: رضا خان و پسرش کشور ایران را در تمامی ابعاد وابسته به قدرت ها کردند، و آنچنان مردم را از خود و فرهنگ خود و فرهنگ غنی اسلام بیگانه کردند که در هر چیز، خود را به بیگانگان محتاج و خویشتن را فاقد همه ارزش ها می دانستند. و این فاجعه موجب گردید تا کشور و اسلام بزرگ را عقب نگه دارند.[۹]

رهبر معظم انقلاب (دام ظله) برای نشان دادنِ وضعی که قبل از انقلاب در آن قرار داشتیم، از تعبیرِ «نقطۀ صفر»، استفاده و یادآور شدند: «ملت بزرگ ایران به برکت پیروی از امام راحل(ره) با یک «چرخشِ انقلابیِ شگفت آور»، جهتِ حرکت را تغییر داد و جامعۀ ما را از سطوحِ نازل و سخیفِ فرهنگی و دورۀ تاریخیِ آغشته به تباهی های اخلاقی و سقوطِ معنوی، رها کرد و افقِ فرهنگیِ متفاوتی را پیش روی ملت مسلمان ایران و همه ملت های ازاده جهان قرارداد.»[۱۰]

۲- مواجهه با شدیدترین دشمنی ها

پیروزی انقلاب اسلامی ملت ایران آغازگر عصر جدیدی در دنیا بود. انقلابی که نظم دنیای غرب و شرق را برهم زد و برنامه جدیدی مبتنی بر معارف الهی برای دین و دنیای ملت های آزادی خواه مطرح نمود. اسلامی بودن انقلاب، زیر سؤال بردن نظام استکباری غرب و شرق، به چالش کشیدن منافع ابرقدرت ها در منطقه مهم خاورمیانه، استقلال طلبی و حرکت در مسیر پیشرفت و دشمنی با رژیم صهیونیستی و حمایت از مردم مظلوم فلسطین و سایر ملت های آزاده، این همه از مهم ترین آثار انقلاب اسلامی در دنیا بود که دشمنی دنیای استکبار را از همان روزهای اولیه انقلاب پدید آورد و طبیعی است در چنین شرایطی سردمداران و قدرت های مستکبر واکنش نشان دهند. لذا انواع دشمنی ها را در همه سطوح بکار گرفتند تا بخیال باطل خود انقلاب را از حرکت متوقف کنند.

مقام معظم رهبریدام ظلهدر بیان دشمنی آمریکا با انقلاب اسلامی در روزهای ابتدایی انقلاب می فرمایند: «آمریکایی ها از همان ماه های اول، شمشیر را از رو بستند و سفارت شد مرکز توطئه؛ لانۀجاسوسی، مرکز ارتباطات مشکوک برای تحریک این و آن، برای اینکه شاید بتوانند جمهوری اسلامی را به زمین بزنند؛ شاید بتوانند جمهوری اسلامی را شکست بدهند. این اشتباه بزرگ را آمریکایی ها کردند.

بعد هم هرچه توانستند و هرچه از دستشان برمی آمد، با جمهوری اسلامی و با ملت عزیز و کشور ما کردند، که یک نمونه اش حمله کردن به طبس است؛ یک نمونه اش قضیۀسرنگون کردن هواپیمای مسافری ماست که نزدیک سیصد نفر را در خلیج فارس کشتند- هواپیمای مسافری را زدند و انداختند توی آب- یک نمونه اش حمله به سکوهای نفتی ماست- که در خلیج فارس به سکوی نفتی ما زمانِ ریگان حمله کردند- یک نمونه اش کمک های همه جانبه به صدام بعثی خبیث است، برای اینکه شاید بتوانند او را در جنگ بر ما پیروز کنند و جمهوری اسلامی را ضربه بزنند. از این قبیل اگر بخواهیم برای جنایات آمریکا فهرست درست کنیم، یک کتاب می شود».[۱۱]

تعبیر امام عزیز(ره) از شدت دشمنی ها با انقلاب اسلامی این چنین است: «در آستانه قطع ایادی ستمگران غرب و شرق از ایران با رمز وحدت کلمه و اتکال به خدای بزرگ و اجتماع در زیر پرچم اسلام و توحید، شیطان بزرگ جوجه های خود را فراخوانده است تا با هر حیله متصور، بین مسلمین تفرقه افکند و امت توحیدی و برادران ایمانی را به اختلاف و دشمنی کشاند و راه سلطه گری و چپاول را برای خویش هر چه بیشتر باز کند.

شیطان بزرگ که خوف آن دارد که انقلاب اسلامی ایران به سایر کشورهای اسلامی و غیراسلامی صادر شود و دست پلید او را از کشورهای تحت سلطه قطع کند، در حالی که از حصر اقتصادی و حمله نظامی طَرْفی نبست به حیله دیگری دست زده است تا انقلاب اسلامی ما را در پیشگاه مسلمانان جهان خدشه دار کند و مسلمانان را به جان هم اندازد و خود به ستمگری ها و چپاول هایش در کشورهای اسلامی ادامه دهد».[۱۲]

اکنون بعد از گذشت چهل جشن از پیروزی، انقلاب اسلامی با آن همه دشمنی و خصومت آمریکا و سایر قدرت های مستکبر به کانون توجه جهانیان تبدیل شده است. به تعبیر مقام معظم رهبری (دام ظله) دوگانۀجدید «اسلام و استکبار» پدیدۀبرجستۀجهان معاصر قلمداد می شود. اگر نبود قدرت عظیم ایمان و انگیزۀاین ملّت و رهبری آسمانی و تأییدشدۀامام عظیم الشّأن، تاب آوردن در برابر آن همه خصومت و شقاوت و توطئه و خباثت، امکان پذیر نمی شد.[۱۳]

۳- دستیابی به پیشرفت های شگرف آور

انقلاب اسلامی ایران در اوج دشمنی قدرت های مستکبر و به رغم مشکلات طاقت فرسا در سال های متمادی انقلاب در مقایسه با سایر انقلاب های جهان در مدت مشابه مثل انقلاب فرانسه، شوروی و هند، توانسته دستاوردهای جهشی و افتخارات درخشانی را رقم بزند. از طرفی رژیم ننگین پهلوی به حکومتی مردمی و دینی تبدیل شد و با نگاه بلند امام (ره) جوانان انقلابی با روحیه “ما می توانیم” مدیریت کشور را به دست گرفتند و از طرف دیگر به برکت تحریم دشمنان به سرعت توانستیم به پیشرفت های شگرف و توانمندی های بالا در همه سطوح دست یابیم تا جائیکه امروزه نه تنها اندیشمندان و صاحبنظران بی طرف دنیا، بلکه دشمنان قسم خورده این مرز و بوم نیز بر عظمت آن اذعان داشته و به کارآمدی بالای آن توانمندی ها اعتراف دارند.

امام بزرگوار(ره) با یادآوری ایجاد تحول بزرگ بعد از انقلاب و جود رابطه بین پیشرفت و مقاومت می فرمایند: «الحمدلله تحول بزرگی در ملت ما پدید آمده است و این جوان ها که به عشرت کده ها و فساد و فحشا کشیده می شدند، الان به جبهه ها رفته و برای اسلام و مملکت پیروزی و افتخار می آفرینند. هیچ انقلابی تاکنون صورت نگرفته است که دو سه سال اینقدر نتیجه داده باشد و بر حسب قواعدی که در دنیا هست بعد از هر انقلابی هزاران گرفتاری و مشکلات و قحطی پیش می آید، ولی بحمدالله در ایران این قضایا نیست و ملت ما هم برای شکم قیام نکرده اند و شما باید به مردم گوشزد کنید که لازمه انقلابی بودن، تحمل سختی هاست و اگر چه ما خسارات زیاد دیده ایم لکن این خسارت ها آیا به آنهمه عظمت های انقلابی نمی ارزد؟»[۱۴]

 انقلاب اسلامی ایران در مواجهه با دشمنی عمیق قدرت های زورگو و بعد از گذر از گردنه های سخت و باتوجه به امکانات محدودی که در اختیار داشت، توانست مبتنی بر آموزه‎های اسلامی و تکیه بر توان داخلی، پیشرفت‎های چشمگیری را در عرصه‎های گوناگون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و نظامی به دست آورد. پیشرفت های شگرف که محصول روحیه، حضور و احساس انقلابی و جمعی ملت و ارمغان انقلاب اسلامی برای کشور ایران بود.

الزامات آینده انقلاب اسلامی ایران

حضور جوانان در عرصه های گوناگون

در سال های مبارزات علیه رژیم منحوس پهلوی این جوانان بودند که با میدان داری، هوشیاری و تبعیت از ولی فقیه خود انقلاب را رقم زدند و در دفاع مقدس و میدان های سختش، در جهاد و بسیج سازندگی، و در رسیدن به قله های جهانی در تمامی عرصه ها، نقش آفرینی کردند.

مساجد، حوزه های علمیه و دانشگاه ها، کانون های اصلی مبارزه در انقلاب اسلامی و از مراکز اصلی حضور جوانان در شکل‎گیری و پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می‎شدند. پایگاه هایی که با حضور پرشور جوانان در جهت تعمیق و گسترش آرمان ها و پیشبرد اهداف انقلاب تاثیر بسزایی داشتند.

لذا امام عزیز(ره) پیروزی انقلاب اسلامی را مرهون فداکاری‎ها و از خودگذشتگی‎ جوانان می‎دانستند و در تداوم مسیر انقلاب حضور جوانان را لازم و می فرمودند: «درود خدا بر شما ملت بزرگ ایران و شما جوانان غیور هوشمند با همت والای شما جوانان در تمام اقشار ایران، این نهضت به این مرتبه رسید، همت والای شما بود که پیروز شدیم و ریشه فساد را از ایران تا حدودی بیرون آوردیم و ان شاءالله از این به بعد هم با همت والای شما جوانان تتمه این ریشه فساد از بیخ و بن کنده خواهد شد.»[۱۵]

مقام معظم رهبریدام ظلهدر تبیین حضور جوانان در آینده انقلاب می فرمایند: «دنبالۀاین مسیر که به گمان زیاد، به دشواریِ گذشته ها نیست، باید با همّت و هشیاری و سرعت عمل و ابتکار شما جوانان طی شود. مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همۀمیدان های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین المللی و نیز در عرصه های دین، اخلاق، معنویّت و عدالت، باید شانه های خود را به زیر بار مسئولیّت دهند، از تجربه ها و عبرت های گذشته بهره گیرند، نگاه انقلابی و روحیۀانقلابی و عمل جهادی را به کار بندند و ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفتۀاسلامی بسازند.»[۱۶]

بدون شک جوانان همان گونه که در پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری آن نقش بسزایی داشتند در تداوم انقلاب اسلامی و تثبیت آن نیز دارای نقش محوری هستند و همراهی آنان تضمینی برای آینده انقلاب اسلامی و پیشبرد اهداف آن در تمام زمینه‎ها و تحقق نظام پیشرفته اسلامی خواهد بود. اکنون بی شک انقلاب اسلامی ایران برای رسیدن به آرمان بزرگش، ایجاد تمدّن نوین اسلامی و جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی نیازمند حضور جوان مومن انقلابی است. جوانان دانا و پرانگیزه که از برکات ارزشمند انقلاب هستند و خواهند بود.

امید و نگاه خوشبینانه به آینده

امید شاه کلید همه قفل هاست به گونه ای که در ادامه مسیر انقلاب بدون او هیچ قدمی نمی توان برداشت. امید راستین بر مبنای واقعیت ها در برهه ایی که دشمن تمام قد و با جدیدترین و فعال ترین ابزارهای رسانه ای جهت مایوس سازی مردم و مسئولان وسط میدان مبارزه است. اکنون پرورش نهال امید به آینده در جوانان و جلوه دادن نشانه های امید بخش انقلاب یکی از مهم ترین وظایف است.

امام عزیز(ره) یاس را از جنود شیطان و امید را از جنودالله می دانست و همواره دو عنصر امید و کوشش همگانی را در جهت پیشرفت و خودکفایی انقلاب گوشزد و با انتقاد از ابلیس های زمان می فرمودند: «همین ابلیس هایی که می بینید در طول تاریخ ملت های ضعیف را مأیوس کرده اند.

همین هایی که به ملت های ضعیف تزریق کردند که ما هیچ نمی دانیم و هیچ نمی توانیم. همین هایی که به ملت های ضعیف به واسطه وابستگی شان به خارج گفتند که ما باید غربی باشیم. ما ارتش مان هم باید از غرب برایش یک کسی بیاید. کارخانه هایمان هم باید از غرب بیاید راهش بیندازد. ما باید این جنود ابلیس را کنار بزنیم. وامید، که از جنوداللَّه است در خودمان زنده بکنیم. به خودمان امیدوار باشیم. تکیه به اراده خودمان بکنیم. تبع اراده دیگران نباشیم. لکن همه با هم مجتمعاً این اراده را بکنیم تا کار انجام بگیرد.»[۱۷]

امید واقع بینانه و نگاه خوشبینانه درپرتو آن امید از الزامات گام دوم انقلاب به ویژه برای جوانان است و به تعبیر امام خامنه ای(دام ظله) طی کردن مسیر انقلاب با امید و دور کردن نومیدی از دیگران، نخستین و ریشه ای ترین جهاد برای جوانان است.

دستیابی به قله های دانش

از مهم ترین مولفه های قدرت نرم و عزت یک کشور علم و دانش است. با وجود تحریم های مالی و علمی در سراسر دوره چهل ساله انقلاب، توانسته ایم با دستاوردهای علمی و فناوری در بین دویست کشور جهان رتبه شانردهم را کسب کنیم و در برخی از رشته های علمی و نوپدید جزء اولین ها باشیم.

امام راحل(ره) با توصیه جدی به جوانان در مجهز شدن به سلاح علم و دانش می فرمایند: «این زمزمه بسیار ناراحت کننده که اخیراً بین بعضی جوانان شایع شده که درس خواندن چه فایده ای دارد، مطلبی است انحرافی و مطمئناً یا از روی جهالت و بیخبری است و یا با سوءنیت و از القائات طاغوتی شیطانی است که می خواهند طلاب علوم دینی را از علوم اسلامی باز دارند که احکام اسلام به طاق نسیان سپرده شود و محو آثار دیانت به دست خودمان تحقق پیدا کند، و جوانان دانشگاهی ما را انگل و متکی به قشرهای استعماری بار بیاورند که همه کس چون همه چیز وارداتی باشد و احتیاج به اجنبی در تمام ابعاد و رشته های علمی هر چه بیشتر روزافزون شود؛ و این خطر بزرگی است که کشور را هر چه بیشتر به عقب می راند.»[۱۸]

امام با عمق نگرشی که به جایگاه کسب علم و دانش و آثار آن در شکستن حصارهای علمی قدرت های مستکبر داشت به خوبی اهمیت علم آموزی را تبیین و می فرمودند: «اگر علوم اسلامی مردانی متخصص نداشت، تا کنون آثار دیانت محو شده بود؛ و اگر پس از این نداشته باشد، این سد عظیم مقابل اجانب منهدم می شود و راه برای استثمارگران هر چه بیشتر باز می شود و اگر دانشگاهها خالی از مردانی دانشمند و متخصص شوند، اجانب منفعت طلب چون سرطان در تمام کشور ریشه دوانده و زمام امور اقتصادی و علمی ما را در دست می گیرند و سرپرستی می کنند.

باید جوانان با این فکر غلط استثماری مبارزه کنند؛ و بهترین و مؤثرترین مبارزه با اجنبی، مجهز شدن به سلاح علم دین و دنیاست و خالی کردن این سنگر و دعوت به خلع این سلاح، خیانت به اسلام و مملکت اسلامی است.»[۱۹]

اکنون بعد از شروع از نقطه صفر و شکل گیری رستاخیز علمی به برکت انقلاب و با توجه به دستیابی های شگرف در حوزه علم و فناوری هنوز در مسیر رسیدن به قله های علمی جهان بسیار عقبیم. مقام معظم رهبری (دام ظله) همواره در سال های گذشته تاکید ویژه بر ادامه حرکت پرشتاب علمی کشور توسط جوانان و نخبگان علمی داشتند و همگان را به شرکت در این جهاد علمی دعوت کردند.

اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی

گرچه اقتصاد از موضوعات اصلی اهداف جامعه اسلامی نیست اما ابزاری مهم و وسیله ای موثر در رسیدن انقلاب اسلامی به اهداف والای خود است و می تواند در مادیات و معنویات بشر اثر گذار باشد. متاسفانه بعد از چهل سال از گذر انقلاب و پیشرفت های بزرگی که در اکثر حوزه ها بدست آمده اقتصادمان با عیوب مهمی روبرو است.

مقام معظم رهبری (دام ظله) در بیانیه گام دوم عیوب مهم اقتصاد را این گونه بیان می کنند: «وابستگی به نفت، دولتی بودن بخش هایی که در حیطۀوظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیّت داخلی، استفادۀاندک از ظرفیّت نیروی انسانی، بودجه بندی معیوب و نامتوازن، و سرانجام عدم ثبات سیاست های اجرایی اقتصاد و عدم رعایت اولویّت ها و وجود هزینه های زائد و حتّی مسرفانه در بخش هایی از دستگاه های حکومتی.»[۲۰]

امام راحل(ره) در مذمت اقتصادهای وابسته به غرب و شرق و توصیه به مدل سالم اقتصاد اسلامی می فرمایند: «یکی از مسائل بسیار مهمی که به عهده علما و فقها و روحانیت است، مقابله جدی با دو فرهنگ ظالمانه و منحط اقتصادی شرق و غرب و مبارزه با سیاست های اقتصاد سرمایه داری و اشتراکی در جامعه است. کشورهای اسلامی به واسطه ضعف مدیریت ها و وابستگی، به وضعیت اسفبار گرفتار شده اند که این به عهده علمای اسلام و محققین و کارشناسان اسلامی است که برای جایگزین کردن سیستم ناصحیح اقتصاد حاکم بر جهان اسلام، طرح ها و برنامه های سازنده و دربرگیرنده منافع محرومین و پابرهنه ها را ارائه دهند و جهان مستضعفین و مسلمین را از تنگنا و فقر معیشت به درآورند.»[۲۱]

خمینی کبیر(ره) با آن نگاه بصیرانه نقاط ضعف اقتصادی پیش روی انقلاب را شناسایی و از همان سال های ابتدایی نسبت به آن هشدار می دادند. در قطع وابستگی اقتصاد به نفت، بومی کردن اقتصاد و ساخت تولید کالاهای داخلی می فرمودند: «ما نه چاه های نفت را می بندیم و نه درهای مملکت را به روی خود می بندیم و نه کشور را به بازار مصرف هرچه که غرب می سازد و می خواهد به ما تحمیل کند تبدیل می کنیم. ما از نفت استفاده خواهیم کرد، ولی دلیلی ندارد که همیشه صادرکننده آن باشیم. ما چیزی را که نداریم و به آن نیاز داریم، از خارج می خریم، ولی چرا خود تولید کننده مایحتاج خود نباشیم؟ سیاست ماهمیشه بر مبنای حفظ آزادی و استقلال و حفظ منافع مردم است که این اصل را هرگز فدای چیزی نمی کنیم.»[۲۲]

امروز به اذعان کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی برجسته و خبره، راه باز شدن گره های کور اقتصادی کشور عمل به سیاست های اقتصاد مقاوتی که رهبر انقلاب (دام ظله) تبیین فرمودند می باشد. اقتصادی درون زا در عین حال برون گرا، متکی به ظرفیت ها و توان داخلی بدون نگاه به قدرت های بیگانه، دانش بنیان، مستقل، مردمی، مقاوم در برابر تحریم ها و فشار ها همراه با ترمیم ساختارهای فرسوده و نهادهای ناکارآمد موجود اقتصادی کشور. اقتصادی که از استعدادها، امکانات و سرمایه های مردم شکل گیرد و از این ظرفیّت هادر راستای کار و تولید بهره و در نهایت به ثروت سازی در داخل کشور بیانجامد و بتواند موجب رشد و شکوفایی کشور شود.

عدالت و مبارزه جدی با فساد

اجرای عدالت در صدر اهداف بعثت همه انبیای الهی بوده و از مبانی اصولی جمهوری اسلامی نیز به شمار می رود. گرچه اجرای عدالت به صورت کامل، جز در حکومت حضرت ولیّ عصر ارواحنافداه میسّر نخواهد شد ولی به صورت نسبی، ممکن بلکه امری واجب بر عهدۀهمه بویژه کارگزاران و مسولین حکومتی است.

اجرای عدالت و مبارزه جدی با فساد دو بال جهت پرواز انقلاب به سمت آرمانهایش است. از طرفی اجرای عدالت از ملزومات تحقق جامعه اسلامی است و از طرف دیگر تحقق عدالت بدون مبارزه جدی با مفاسد امکان پذیر نیست.

امام عظیم الشان(ره) مبارزه با فساد را از اساسی ترین امور در جمهوری اسلامی می دانست و می فرمود: «اساس کار یک جمهوری اسلامی، تأمین استقلال مملکت و آزادی ملت ما و مبارزه با فساد و فحشا و تنظیم و تدوین قوانین است که در همه زمینه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با توجه به معیارهای اسلامی، اصلاحات لازم را به عمل آورد.»[۲۳]

مقام معظم رهبری (دام ظله) در تبیین مبارزه با فساد و اجرای عدالت به عنوان یکی از شاخص های مهم انقلاب اسلامی می فرمایند: «در جمهوری اسلامی، دلهای مسئولان به طور دائم باید برای رفع محرومیّت ها بتپد و از شکاف های عمیق طبقاتی بشدّت بیمناک باشد. در جمهوری اسلامی کسب ثروت نه تنها جرم نیست که مورد تشویق نیز هست، امّا تبعیض در توزیع منابع عمومی و میدان دادن به ویژه خواری و مدارا با فریبگران اقتصادی که همه به بی عدالتی می انجامد، بشدّت ممنوع است»[۲۴]

فساد در جمهوری اسلامی در مقایسه با دیگر کشورها به مراتب کمتر است و فساد سیستماتیک وجود ندارد اما کمترین مورد فساد هم زیبنده انقلاب اسلامی نیست. به دلیل برخی مشکلات ساختاری و رفتاری فساد در برخی دستگاه های مرتبط با کارگزاری های حکومتی دیده می شود که بسیار آسیب زا است. امروز دشمن به دنبال این است که نظام اجرایی ما را ناکارآمد نشان دهد. انقلاب اسلامی باید با عملکرد صحیح این توطئه را برطرف نماید.

امام خامنه ای (دام ظله) با بیان این مطلب که در جهت مبارزه با فساد باید اقدام عملی و قاطع انجام شود می فرمایند: «با «دزد دزد» گفتن، دزد از دزدی دست برنمیدارد؛ باید رفت، وارد شد. مسئولان کشور، روزنامه که نیستند که راجع به فساد حرف میزنند. بله، روزنامه راجع به فساد ممکن است حرف بزند، من و شما که مسئول هستیم باید اقدام کنیم»[۲۵]

اکنون در گام دوم انقلاب و در راستای تحقق هرچه بیشتر حق گرایی و جلوگیری از ویژه خواری و تجاوز به حقوق مردم، طبق فرمایشات رهبر انقلاب (دام ظله) ایجاب می کند که دستگاهی کارآمد با نگاهی تیزبین و رفتاری قاطع در قوای سه گانه حضور دائم داشته باشد و به معنای واقعی با فساد مبارزه کند، بویژه در درون دستگاه های حکومتی.

حراست قاطع از استقلال، آزادی و حفظ عزت ملی

استقلال ملّی به معنای عدم تحمیل خواسته ها و زورگویی دول مستکبر جهان به ملت و حکومت و آزادی اجتماعی به معنای داشتن حقّ تفکر، تصمیم و عمل برای آحاد افراد جامعه است.

استقلال و آزادی از مهم ترین اصول قانون اساسی و از محوری ترین خواسته های راهبردی مردم در دوران مبارزه که ماهیت انقلاب از آن نشات گرفته و نظام جمهوری اسلامی تبلور شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» است.

استقلال بدون آزادی , یعنی استقلال بدون ظهور اراده مردم, که دوام نخواهد داشت و آزادی بدون استقلال همه جانبه, چیزی جز بردگی و دست نشاندگی، مفهوم دیگری نخواهد یافت.

امام راحل(ره) استقلال و آزادی را در گرو پاسداری از انقلاب اسلامی می داند و می فرماید: «همه تکلیف داریم که این نهضتی که در ایران پیدا شده دامن به آن بزنیم. با این نهضت شما می توانید استقلال خودتان را بگیرید و می توانید آزادی برای خودتان تهیه کنید؛ و شما و ما الآن مسئول خدای تبارک و تعالی هستیم و مسئول نسلهای آتیه هستیم.»[۲۶]

امام بزرگوار(ره) با هوشیاری، خطر عدم استقلال فکری را به همگان گوشزد و می فرمودند: «بزرگترین وابستگی ملت های مستضعف به ابَرقدرتها و مستکبرین، وابستگی فکری و درونی است، که سایر وابستگی ها از آن سرچشمه می گیرد. و تا استقلال فکری برای ملتی حاصل نشود، استقلال در ابعاد دیگر حاصل نخواهد شد. و برای به دست آوردن استقلال فکری و بیرون رفتن از زندان وابستگی به غیر، باید از خواب مصنوعی که بر بعضی از قشرهای ملت و خصوصاً طبقه دانشمند و متفکر و روشنفکر تحمیل شده است، برخیزید و خود را و مفاخر ملّی و فرهنگی خود را دریابید. بزرگترین فاجعه برای ملت ما این وابستگی فکری است که گمان می کنند همه چیز از غرب [است]، و ما در همه ابعاد فقیر هستیم، و باید از خارج وارد کنیم. شما استادان و فرهنگیان و دانشجویان دانشگاهها و دانشسراها، نویسندگان، روشنفکران و دانشمندان معظّم باید کوشش کنید، و مغزها را از این وابستگی فکری شستشو دهید. و با این خدمتِ بزرگ و ارزنده، ملت و کشور خود را نجات دهید.»[۲۷]

آنچه اکنون در چهل سالگی انقلاب شاهد هستیم از نهضت بیداری اسلامی مبتنی بر مدل جدید مقاومت که حول محور جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته تا شکست سیاست های سلطه گرانه آمریکا و حضور قدرتمندانۀسیاسی جمهوری اسلامی در غرب آسیا و بازتاب گسترده آن در سراسر دنیا، همه از مظاهر عزت جمهوری اسلامی ایران است.

آزادی اجتماعی، استقلال و عزت ملی در عرصه بین الملل همه مرهون جانفشانی شهداء و شجاعت مدیرانی با تفکر انقلابی است و اکنون در گام دوم انقلاب بر همه به ویژه مسئولان جمهوری اسلامی لازم است که از ارزش های انقلاب پاسداری و در مسیر حفظ استقلال، آزادی و عزت ملی حرکت نمایند.

مقابله با ترویج سبک زندگی غربی

سبک زندگی هر جامعه یا فردی متاثر از اهداف، باورها و ارزش های آن جامعه و فرد است. انقلاب اسلامی با اهداف الهی و دینی شکل گرفت و مبنای سبک زندگی مردمش بر اساس آرمانهایش احیا و اجرای احکام الهی در جهت تقرب به ذات اقدس الهی است و در طرف مقابل سبک زندگی غربی بر مبنای اومانیسم، لذت گرایی و جهان بینی مادی استوار است.

مقام معظم رهبری (دام ظله) در زمینه سبک زندگی غربی می فرمایند: فرهنگ غربی، فرهنگ مهاجم است؛ هرجا وارد شود، هویت زدائی می کند؛ هویت ملتها را از بین می برد. فرهنگ غربی، ذهنها را، فکرها را مادی میکند، مادی پرورش می دهد؛ هدف زندگی می شود پول و ثروت؛ آرمانهای بلند، آرمانهای معنوی و تعالی روحی از ذهنها زدوده می شود.

یکی دیگر از خصوصیات فرهنگ غربی، عادی سازی گناه است؛ گناه های جنسی را عادی می کنند. امروز این وضعیت در خود غرب به فضاحت کشیده شده؛ اول در انگلیس، بعد هم در بعضی از کشورهای دیگر و آمریکا. همچنین فروپاشی خانواده، گسترش مشروبات الکلی، گسترش مواد مخدر. باطن فرهنگ غربی عبارت است از همان سبک زندگی مادی شهوت آلودِ گناه آلودِ هویت زدا و ضد معنویت و در واقع دشمن معنویت.»[۲۸]

حضرت امام(ره) در پرسش خبرنگاری که از امام در خصوص سازگاری فرهنگ تشیع با سبک زندگی غربی سوال کرد فرمودند: «تشیع مکتبی است انقلابی و ادامه اسلام راستین پیامبر (ص) است همچون خود شیعیان، همیشه مورد حملات ناجوانمردانه مستبدین و استعمارگران بوده است. تشیع نه تنها زنان را از صحنه زندگی اجتماعی طرد نمی کند، بلکه آنان را در جامعه در جایگاه رفیع انسانی خود قرار می دهد. ما پیشرفت های دنیای غرب رامی پذیریم، ولی فساد غرب را که خود آنان از آن ناله می کنند نه.»[۲۹]

نهادینه شدن سبک زندگی و گسترش و اشاعه آن به جوامع اسلامی دیگر در کنار الگوهای اداره جوامع و نظام سازی های دینی، ارکان اساسی برای ایجاد «تمدن نوین اسلامی» خواهد بود. بنابراین باید تلاش نمود تا سبک زندگی غربی که در جمهوری اسلامی نفوذ کرده و در مواردی توانسته بر فرهنگ دینی مردم غلبه پیدا کند را، کنار نهاد و با یکپارچه سازی سبک زندگی دینی درصدد ایجاد تمدن اسلامی برآمد. در واقع نهایی ترین و اساسی ترین هدف سبک زندگی اسلامی، همان ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای عصر ظهور حضرت بقیه الله (ارواحنافداه) است انشاء الله…

پی نوشت ها:

[۱] پیام به مسلمانان ایران و جهان و زائران ۶/ مرداد/ ۱۳۶۶- صحیفه امام/ ۲۰- ۳۱۹.

[۲] بیانات خطاب به اقشار مختلف مردم۲۱/ شهریور/ ۱۳۵۸- صحیفه امام/ ۹- ۴۹۴.

[۳] بیانیه (گام دوم انقلاب) مقام معظم رهبری ۲۲/ ۱۱/ ۱۳۹۷.

[۴] پیام به مسلمانان ایران و جهان و زائران بیت اللَّه الحرام۶/ مرداد / ۱۳۶۶ – صحیفه امام/ ۲۰- ۳۳۵.

[۵] قرآن کریم، بقره۲۷۹.

[۶] خمینی، سید روح الله (۱۳۷۸). صحیفه امام. ج۱۴. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

[۷] مصاحبه امام خمینی با رادیو تلویزیون آلمان ۵/ دی / ۱۳۵۷.

[۸] سخنرانی در جمع مسئولان وزارت آموزش و پرورش و آموزش عالی ۲۸/ شهریور/ ۱۳۶۱ – صحیفه امام/ ۱۶/ ۵۰۷.

[۹] پیام امام خمینی (ره) به دانشجویان و فرهنگیان در آغاز سال تحصیلی ۱/ مهر / ۱۳۶۱.

[۱۰] بیانیه (گام دوم انقلاب) مقام معظم رهبری ۲۲/ ۱۱/ ۱۳۹۷.

[۱۱] بیانات امام خمینی در دیدار دانش آموزان در آستانه سیزدهم آبان ۱۲ / آبان/ ۱۳۸۸.

[۱۲] پیام امام خمینی به مسلمین جهان و حجاج ۲۱/ شهریور ۱۳۵۹- صحیفه امام ۱۳/ ۲۰۸.

[۱۳] بیانیه (گام دوم انقلاب) مقام معظم رهبری ۲۲/ ۱۱/ ۱۳۹۷.

[۱۴] بیانات امام خمینی در جمع ائمه مراکز استان های سراسر کشور۲۳ / مهر / ۱۳۶۱.

[۱۵] صحیفه نور، ج ۶، ص ۱۸۹.

[۱۶] بیانیه (گام دوم انقلاب) مقام معظم رهبری ۲۲/ ۱۱/ ۱۳۹۷.

[۱۷] سخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم۲۹/ ۱۰/ ۵۹- صحیفه امام ج ۱۳-ص ۵۳۶.

[۱۸] پیام به انجمنهای اسلامی دانشجویان در اروپا ۲۴/ بهمن/ ۱۳۵۶- صحیفه امام ج ۳-ص ۳۲۶.

[۱۹] همان.

[۲۰] بیانیه (گام دوم انقلاب) مقام معظم رهبری ۲۲/ ۱۱/ ۱۳۹۷.

[۲۱] پیام به مسلمانان ایران و جهان و زائران بیت اللَّه الحرام۶ مرداد ۱۳۶۶- صحیفه امام ج ۲۰-ص ۳۳۹.

[۲۲] مصاحبه با روزنامه هلندی «دی ولت کرانت» ۱۶/ آبان/ ۱۳۵۷ – صحیفه امام ج۴-ص ۳۶۴.

[۲۳] مصاحبه با تلویزیون سراسری ایتالیا ۱۱/ آذر / ۱۳۵۷- صحیفه امام ج۵-ص۱۵۵.

[۲۴] بیانیه (گام دوم انقلاب) مقام معظم رهبری ۲۲/ ۱۱/ ۱۳۹۷.

[۲۵] بیانات در دیدار جمعی از کارگران سراسر کشور ۹/ ۰۲/ ۱۳۹۴.

[۲۶] سخنرانی در جمع ایرانیان مقیم خارج– ۵—۵۸.- ۲۹/ ۸/ ۵۷.

[۲۷] پیام به استادان، دانشجویان و دانش آموزان- صحیفه امام- ۱۰- ۷۹- ۸۱-۳۱/ ۶/ ۵۸.

[۲۸] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان خراسان شمالی۲۳ / ۷/ ۱۳۹۱.

[۲۹] مصاحبه با روزنامه آلمانی «دنیای سوم»- صحیفه امام- ۴- ۵۰۷- ۵۰۸-۲۴/ ۸/ ۵۷.